Үсэгэлдэр, ноябриин 20-до, Арадай Хуралай Ниигэмэй бодолгын талаар хорооной түрүүлэгшэ Игорь Марковецэй хүтэлбэри доро һунгамалнууд ажалай нүүдэл зүблөө үнгэргөө. Энэ зүблөөндэ Арадай Хуралай Түрүүлэгшын орлогшо Татьяна Мантатова, Арадай Хуралай һунгамалнууд Сергей Мезенин, Марина Рогачёва, Тимур Нимаев, Денис Гармаев гэгшэд, тиихэдэ Улаан-Үдэ хотын захиргаанай Болбосоролой талаар хорооной түрүүлэгшэ Татьяна Митрофанова болон бусад хабаадаа.
Зүблөөнэй ябасын үедэ һунгамалнууд һургуулиин урда наһанай гурбан эмхинүүдые: «Ая ганга» гэжэ 52-дохи сэсэрлиг, 96/3-аар дугаарлагдаһан «Калинка» гэжэ сэсэрлиг, тиихэдэ «Киндер+» гэһэн хубиин сэсэрлиг. Һургуулиин урда наһанай болбосоролой эмхинүүдэй захиралнууд хүблөөндэ хабаадагшадта сэсэрлигүүдээ харуулжа, тэдэнь ямар байдалда байнаб гэжэ, тиихэдэ болбосоролой талаар ямар ажал ябуулагдажа байдаг юм гэжэ харуулжа, хөөрэжэ үгэбэд.
– Һургуулиин урда наһанай хүүгэдэй болбосорол хадаа бүхыдөө харагдаха болбосоролой үндэһэн һуури болоно. Мүнөөдэр гурбан сэсэрлиг ябажа харабабди. «Ая ганга» сэсэрлигтэ ехэ заһабари хэрэгтэй байна. Энэ сэсэрлигтэ буряад хэлэ гүнзэгыгөөр үзэжэ байдаг гэжэ мэдэнэбди. Удаань «Киндер+» сэсэрлиг хүрэжэ хараабди. Уйтан, хабшуу байдалтайшье һаа, ажалдаа бодолтой хандадаг байна. Уласай Толгойлогшо Алексей Самбуевич Цыденовэй хубиин сэсэрлигүүдтэ мүнгэ һомолхо тухай үшөө 2020 ондо абаһан шиидхэбэри дэмы абтаагүй байна, – гэжэ Игорь Марковец тэмдэглэбэ.
«Демографи» гэһэн үндэһэн түсэлөөр нёдондо баригдаһан 96/3-аар дугаарлагдаһан «Калинка» гэжэ сэсэрлигтэ хүүгэдтэй хэшээлнүүд яажа үнгэрнэб, сэсэрлигэй бүхы талмайнууд яажа ашаглагдажа байдаг юм гэжэ һунгамалнууд танилсаа. Энэ сэсэрлигтэ таһалгануудһаа гадна тэдэнэй хоорондын талмайнууд шэнэ түхэлэй оньһон түхеэрэлгэнүүдээр хангагданхай байна.
Гэбэшье, мүнөөдэрэй байдалаар хүүгэдэй сэсэрлигүүдтэ зарим тэды шиидхэгдээгүй асуудалнууд бии. Эхилээд тоолобол – мэргэжэлтэ хүдэлмэрилэгшэдэй дутагдал. Һургуулиин урда наһанай болбосоролой эмхинүүдэй хахадынь шахуу хүмүүжүүлэгшэдээр дуталдана. Болбосоролой талаар мэргэжэлтэд наһатай боложо ябанад, энэнь эндэ ажаллажа болохо залуу мэргэжэлтэдэй үсөөржэ байһан ушарһаа.
Голхоролтойнь гэхэдэ, һургуулиин урда наһанай болбосоролой талаар мэргэжэлтэдэй (хүмүүжүүлэгшэ, хүүгэдэй хэлэ заһаха, һанаа сэдьхэлэй талаар болон бусад) бага салин, мэрэгжэлэй талаар саашадаа ургаха боломжо үгы, залуу мэргэжэлтэдые дэмжэхэ асуудал хараалагдаагүй, үсөөдэхэ ушарнууд нүлөөлнэ.
Һургуулиин урда наһанай болбосоролой эмхинүүдтэ шиидхэгдэхэ ёһотой үшөө нэгэ асуудал гэхэдэ бэеын элүүр энхын талаар хизаарлагдамал хүүгэдэй тоогой олошоролго. Мүнгэ һомололгын ехэнхи хуби һургуулиин урда наһанай болбосоролой эмхинүүдые харгалзалгын зүблэлһөө, энээнһээ боложо түрэлхидэй дурагүйдэлгэ үзэгдэнэ.
– Голхоролтой гэхэдэ мүнөө үедөө ажаһуугшадай хүдэлөөн эхилэнхэй, сэсэрлигүүдэй бүлэгүүдые дүүргэхэ хүшэр болоно. Буряад хэлэ мэдэсын талаар асуудалнууд бии. «Ая гангын» жэшээ дээрэ буряад хэлэн үзэгдэнэ гэжэ харанабди, харин саашадаа юум? Саашадаа хүн бүхэн яадаг юм – хубиин хэрэг. Тиимэһээ үхибүүнэй түрэл хэлэеэ ойлгохын оршон байгуулха шухала. Энэ талаар Засагай газарта дурадхалнуудые оруулхабди, – гэжэ Игорь Марковец хэлэбэ.
Ниигэмэй бодолгын талаар хорооной түрүүлэгшын тэмдэглэһээр, сэсэрлигүүдтэ хүүгэдэй һууринуудаар хангаха түрүүшын ээлжээнэй асуудал шиидхэгдэнхэй, харин гол шухалань болбосоролой шанарай талаар асуудал үлэнэл даа.
– Хүнүүдэй хүдэлжэ байһан газартаа үлэхэ, дуратайгаар хүдэлхэ гээшэ шухала. Һургагшадай салин нэрэ түрэдөө хүрэмэ, үшөө тиихэдэ зохид ажалай газар байха ёһотой.
Жэшээнь, мэнэ һая Хитадта зуунай 70 хубинь хилын саагуур һуралсалаа үргэлжэлүүлхэ зорилготой ошодог байбал, мүнөө энэнь 3-4 хуби болоно. Бидэшье иимэ баримтатай болохо ёһотойбди. Хүүгэдэй үшөө сэсэрлигэй наһанһаа Эхэ орондоо дуратай, эндээ һураха, ажаһууха байхаар. Тиимэһээ энэ ажалнай гансашье һургуулиин урда наһанай болбосоролой бэшэ, харин бүхы гүрэн түрын хэмжээнэй, – гэжэ Игорь Марковец дүн гаргахадаа хэлэбэ.
